Томас Мор
(1478-1535)
Английн энэрэнгүй үзэлтэн, улс төрийн зүтгэлтэн, утоп социализмыг үндэслэгчдийн нэг Томас Мор Лондон хотноо чинээлэг айлын гэр бүлд төржээ. Багадаа шашны дунд сургуульд суралцан латин хэл сайн сурсан. Т. Мор 1492 онд Оксфордын их сургуульд орж хууль цаазын ухаан судалжээ. Түүнийхээ зэрэгцээ грек хэлийг сайн сурч эртний сонгодог зохиолчдын бүтээлтэй гүнзгий танилцсан байна.
1497 онд нэрт энэрэнгүй үзэлтэн Р. Эразмтай дотно танилцсан явдал түүнд их нөлөө үзүүлжээ. Т. Мор 26 насандаа Английн парламентын гишүүнээр сонгогдсон байна. Гэвч тэр Английн ван VII Генрихтэй зөрөлдсөний улмаас өмгөөлөгчийн ажил хийж, нийгмийн болон байгалийн ухаан, тухайлбал математик, астрономийн ухааныг сонирхон судлах болжээ.
1516 онд тэр «Утоп арал» зохиолоо бичиж эхэлжээ. Уг зохиол олон түмний дунд маш түргэн түгж, зохиосон эзэндээ зүй ёсны алдар нэр авчирчээ. 1521 онд Т. Мор вангийн сан хөмрөг хадгалагчийн тушаалд дэвшиж нэр төр нь ордонд их нөлөөтэй болсон байна. Удалгүй тэр 1529 онд Английн ерөнхий сайд болсноор вангийн дараа орох төрийн тэргүүн болжээ. Гэвч 1535 онд ванд тангараг өргөхөөс татгалзсан учир шоронд хоригдож жил гаруй болсны дараа үзэшгүй муухайгаар тамлуулж цаазлагдсан юм.
Т. Мор хошин жүжиг, шүлэг зохиол болон улс төр, шинжлэх ухааны олон ном бичсэний дотроос хамгийн алдартай нь «Утоп арал» билээ. Түүний энэ бүтээлийн нэрээс «утоп социализм» гэдэг нэр томьёо бий болжээ. Социализмд шилжих нийгмийн болон бодит нөхцөл бүрэлдээгүй байсан бөгөөд дарлал, мөлжлөг ядуурал, хоосролыг устгах тухай социалист үзэл нь хөдөлмөрчдийн зөвхөн мөрөөдөл төдий байсан тэр үед ийм зохиол бичсэн нь тун чухал үзэгдэл болжээ.
Амьдралын бэрх нөхцөл, хүнд хүчир хөдөлмөр, өвчин зовлонд нэрвэгдсэн хөдөлмөрчин хүмүүсийн байдлыг дүрсэлж, оршин тогтнож байгаа нийгмийн байгууллын буруугаас учирсан энэхүү зовлон зүдүүрээс хөдөлмөрчин хүмүүс ангижирч чадна гэдэгт тэр итгэж байлаа.
Дэлгэрэнгүйг Wiki-гээс
