Эдүгээ монголчлон орчуулж уншигчдын анхааралд толилуулан бүхий Лондоны «Мартин Иден» гэдэг роман бол нэлээд талаараа намтарчилсан роман болно. Гэвч амьдралын аливаа үзэгдлийг хамаарсан хүрээгээрээ энэ зохиол уран зохиолын намтарт хүрээнээс илүү гарч нийгмийн романы дайтай болж чадсан юм.
Жек Лондон амьдарч байсан үеийнхээ Америкийн нийгмийн байдлыг «Мартин Иден» гэдэг романдаа тодорхой томруун гаргаж тэр нийгмийн бүхий л ялзралыг, ард түмний эсрэг, хүний эсрэг чиглэсэн бузар шинжийг зурж шүүмжилсэн байна. Ийм ч учраас энэхүү роман дэлхий дахины реалист утга зохиолын санд зүй ёсны хүндэт байр суурь эзэлдэг юм.
Энэ романыг монголчлохоор анх зүрхлэн барьсан, миний дотно нөхөр агсан Галсанцэрэнгийн Төмөрбат бол манай орчуулагч, туршлагатай сэтгүүлчийн нэг байсан билээ. Г. Төмөрбат Марк Твений «Геккелбери Финнад тохиолдсон явдал» гэдэг шилдэг романыг орчуулж манай үй олон уншигчдын хүртээл болгосон байна. Энэ бол Өрнөдийн реалист утга зохиолын түүхийг мэддэг, түүний шилдэг бүтээлийг сонирхдог, өөрийн уншигчдыг түүнтэй танилцуулах чин эрмэлзэл Г. Төмөрбатад байсны илрэл болно.
Ийм ч учраас Г. Төмөрбат Жек Лондоны шилдэг бүтээл болсон «Мартин Иден» романыг монголчлохоор шийдэн барьсан ажээ. Гэвч журамт нөхөр минь зуурдаар нас барж тэр эрмэлзэл тасалдсан билээ. Иймд миний бие энэхүү «Мартин Иден» романаас орчуулаагүй үлдсэн арван зургаадугаар бүлгээс хойших хэсгийг монголчлон гүйцээж уншигчийн хүртээл болгон анд нөхрийн дурсгалыг хүндэтгэсэн минь энэ билээ.