ЦАХИМ НОМ

Т. ДРАЙЗЕР

ТЕОДОР ДРАЙЗЕР
(1871 — 1945)

XX зууны Америкийн утга зохиолын нэрт төлөөлөгчийн нэг Теодор Драйзер бага насаа ядуу зүдүү өнгөрүүлж, өөрийнх нь бичсэнээр «өвлийн сард өмсөх хувцасгүй хөл нүцгэн явж байсан» ажээ.  Тэр амь зогоохын тулд янз бүрийн ажил хийж яваад 1889 онд Блумингтон хотын их сургуульд орсон боловч дөнгөж ганцхан жил суралцжээ.

Уран зохиолд тэмүүлэх эрмэлзэл нь түүнийг сонин сэтгүүлийн ажилд ойртуулж, Нью-Йорк хотын янз бүрийн сэтгүүлд хөдөлмөрчдийн ядуу гуйланч амьдрал, саятан баячуудын үлгэрийн юм шиг тансаг амьдрал хоёрыг харьцуулсан, мөн ажилчдын ажил хаялтын тухай олон өгүүлэл, найруулал бичжээ.  Ингэж сэтгүүлчийн ажил хийх хугацаандаа үзэж харсан амьдралын баялаг материал дээрээ тулгуурлаж, Америкийн ард түмний ядуу зүдүү гунигт амьдралыг дүрсэлсэн «Керри эгч» хэмээх романаа 1900 онд бичсэн юм. 

1911 онд жирийн ардаас гаралтай бүсгүйн хувь заяаг харуулсан «Женни Герхардт» романаа бичсэн бөгөөд Женни бол энгийн хөдөлмөрчин хүнд байдаг сайн сайхан чанарыг шингээснээрээ хөрөнгөт нийгмийн золиос болсон Керрийн дүрээс ялгаатай юм.

Дараа нь «Санхүүч», «Мундаг эр» буюу «Хүслийн гурвал» хэмээх цуврал романаа бичихдээ Т.  Драйзер реалист арга барилаа улам хөгжүүлжээ.  Эдгээр зохиолдоо Фрэнк Каупервудын дүрээр Америкийн том хөрөнгөтний нийтлэг шинжийг үзүүлсэн билээ.

Т.  Драйзер Орос оронд ялсан Октябрийн их хувьсгалыг талархан дэмжиж, 1918 онд Орост халдан довтлох түрэмгийлэлд АНУ оролцохгүй байхыг шаардсан цахилгааныг ерөнхийлөгчдөө явуулж байв.  Уран бүтээлийнх нь оргил бол Т.  Драйзерийг дэлхий дахинаа алдаршуулсан зохиол нь 1925 онд бичсэн «Америкийн эмгэнэлт явдал» роман юм.  Энэ зохиолдоо хүнийг хөнөөж байгаа хөрөнгөт нийгмийн системийн хамаг бузар булайг илчлэн үзүүлсэн билээ.  Өөрөөр хэлбэл Америкийн эмгэнэлт явдлыг бодит баримтаар, бие хүний амьдралын түүхээр зураглан харуулсан юм.  Романд, хөрөнгөтний суртал нэвтрүүлэгчид АНУ бол «ардчиллын үлгэр дуурайл болсон орон» бөгөөд «хүн бүхэн саятан болох хязгааргүй бололцоотой» гэж ул үндэсгүй цуурхдаг домгийг Клайд Грифитсийн амьдралаар илчлэн харуулж «америк маягийн амьдралын» үнэн дүр зургийг гаргажээ.

Тэр 1927 онд ЗХУ-д ирж хоёр сар гаруй байхдаа олон район, үйлдвэр, аж ахуйгаар явж төрсөн сэтгэгдлээ Драйзер «Орос орны зүг харж байна» гэдэг найрууллын номдоо тусгасан юм.  Энэ нь Т.  Драйзерийн ЗХУ-д гүн хүндэтгэлтэй ханддагийн илэрхийлэл болсон төдийгүй түүний уран бүтээлийн арга, ертөнцийг үзэх үзэлд үндсэн өөрчлөлт гарч, хөрөнгөтний ардчиллын хуурамч үзэл бодлоос шийдвэртэй холдсоныг гэрчилсэн бүтээл болжээ.  «Эмэгтэйчүүдийн цуваа» хэмээх түүвэрт орсон «Эрнита» тууждаа америкийн утга зохиолд анх удаа коммунист хүний нааштай дүрийг бүтээсэн байна.  Тэр 1931 онд бичсэн «Гаслант Америк» гэдэг бүтээлдээ алхам тутамдаа гэмт хэрэг, эмгэнэлт үйл явдалтай тохиолдож болох хөрөнгөтний нийгмийн системийг хайр

найргүй шүүмжилсэн билээ.  Т.  Драйзер фашизмын эсрэг идэвхтэй үйл ажил явуулж, Испанийн Бүгд Найрамдах Улсад очиж байснаас гадна энх тайван, соёлыг хамгаалах Амстердамын их хурлыг зохион байгуулалцсан байна.  Дэлхийн II дайны жилүүдэд гитлеризм болон Англи, Америк дахь тэдний хань хамсаатныг илчилж байв.  Тэр, бүр дайны эхний үед ЗХУ-ын эсрэг империалистуудын хуйвалдааныг илчилж, фашизмын аюул заналыг сөрөн тэмцэхийг уриалсан өгүүлэл, найрууллын номоо «Америкийг аврах хэрэгтэй» гэсэн нэрээр гаргажээ.  Тэрээр АНУ-ын Коммунист Намд элсэж, амьдралынхаа сүүлийн жилүүдэд өгүүлэл, найрууллын зэрэгцээ «Түшиг», «Хүслийн гурвал», «Гудиггүй эр» зэрэг зохиолоо бичжээ.

Т.  Драйзерийн «Сэтгэлийн догшин шуурга» болон «Женни Герхардт», «Америкийн эмгэнэлт явдал», «Санхүүч», «Мундаг эр», «Гудиггүй эр», «Керри эгч» романууд 1950-иад оноос монгол хэлнээ орчуулагдан гарсан байна.

Эх сурвалж : Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь - 3 (1988)

 

Зохиолч (орчуулагч)-ийн номууд

Өнөөдөр: 5361
Сүүлийн 7 хоног: 42632
Сүүлийн 1 сар: 250032
Нийт хандалт: 9509231